GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AKICI OKUMA
Davranışçı yaklaşım, okumanın kelime tanıma gibi gözlenebilen becerileri üzerine odaklanmış, anlama gibi beyinde olup biten bilişsel süreçlerle doğası gereği ilgilenmemiştir. Ancak, son yıllarda akıcı okumaya duyulan ilgi, onun ders programları kapsamına alınmasına ve anlama ile olan ilişkisi neticesinde üzerinde özellikle durulmasına neden olmuştur.
“Akıcı okuma neden önemlidir?” sorusuna daha yakından bakıldığında akıcı okumayı önemli kılan unsurun onun anlama ile olan ilişkisi olduğu daha net görülmektedir.
Akıcı okumanın değerlendirilmesinde bazı temel verilerin elde edilmesi gereklidir. Okumayı öğrenen ve bu becerisini zaman içerisinde ilerletebilen öğrencilerin tamamında sorunsuz olarak gelişimini tamamlayamamaktadır. Akıcı okuma becerisini tam olarak kazanamayan öğrenciler için belirli stratejilerin kullanılması gerekmektedir. Bu stratejileri, “birebir” ve “sınıf ortamı” stratejileri olarak iki gruba ayırmak mümkündür.
Birebir uygulanabilen stratejiler;
• Tekrarlı okuma; öğrenci metni sesli olarak okur ve öğretmen okuma hatalarını tespit eder. Öğretmen tarafından belirlenen okuma hataları öğrenciye tekrar okutmak suretiyle düzelttirilir.
• Eşli okuma; birebir yürütülen bir çalışma şeklidir. Akıcı okuma güçlüğü bulunan bir öğrenci ve daha iyi okuyabilen bir model tarafından yürütülür.
• Nörolojik etki metodu; koro okumaya benzeyen ve yardımlı sesli okuma temeline dayanan bir uygulamadır.
Sınıf ortamında uygulanabilen stratejiler;
• Akıcılığı geliştirme dersi; öğretmen metni sesli olarak birkaç defa okur. Öğrencilerle metnin anlamı üzerinde konuşulur. Daha sonra metin sınıfla birlikte koro halinde birkaç defa okunur. Öğrenciler tekrar metni değerlendirme amaçlı bir dinleyiciye sunum yapar. Bu dinleyici sınıf arkadaşı veya okul çalışanı olabilir. Öğrencilerden sınıfta hazırlanan “kelime duvarına” okunan metinden kelime seçmeleri istenir.
• Yapılandırılmış akıcı okuma; bu yöntemin uygulamasında sesli kitapların kullanılması gerekmektedir. Okunacak metnin konusu ve yazarı üzerinde öğrencilerle konuşularak ön bilgiler oluşturulmaya çalışılır. Daha sonra, metin sesli kitaptan birkaç defa dinlenir. Dinleme yapılırken, dağıtılan kopyalar üzerinde, öğrencilerle birlikte metindeki cümleler anlam gruplarına göre kesme işareti ile işaretlenir.
• Akıcılık amaçlı okuma; hikâyenin sınıf ortamında sesli okunması, üzerinde konuşulması, grafik organize ediciler yardımı ile görselleştirilmesi gibi uygulamaları içermektedir. Yrd. Doç. Dr. Hasan Kağan Keskin, ‘’Geçmişten Günümüze Akıcı Okuma’’, “11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 2012
Metnin tümüne buradan ulaşabilirsiniz.
